Ziekenhuizen samen aan de slag met gezondheidsvaardigheden

3 juli 2025 –

Zes ziekenhuizen uit de regio Twente, Groningen en Salland zetten zich samen in om patiënten met beperkte gezondheidsvaardigheden beter te bereiken. Op initiatief van het samenwerkingsprogramma HealthTech in Society kwamen Medisch Spectrum Twente (MST), Ziekenhuisgroep Twente (ZGT), het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG), het Martini Ziekenhuis, Nij Smellinghe en Deventer Ziekenhuis bij elkaar. ‘’Samen kunnen we veel meer bereiken dan alleen.’’

Om zorgtechnologie goed af te stemmen op mensen die moeite hebben met lezen en schrijven of die minder digitale vaardigheden hebben, is het belangrijk om samen te werken met de verschillende ziekenhuizen in de regio’s. ‘’Op die manier kunnen de verschillende ziekenhuizen van elkaar leren en samen tot ontwikkelingen komen, vertellen Nicole Ketelaar en Karin Dijkstra van HealthTech in Society. Gezondheidsvaardigheden spelen een belangrijke rol in het zorgproces, zoals bij het begrijpen van de verpleegkundige of arts, het vinden van de route in het ziekenhuis, kennis over ziekte en het gezondheidssysteem en het omgaan met medicatie en digitale middelen. Vertegenwoordigers van de zes ziekenhuizen kwamen maandag 30 juni samen bij hogeschool Saxion in Deventer. Hier werden opgedane praktijkkennis en ervaringen over het thema gezondheidsvaardigheden uitgewisseld.

Eén gezamenlijke lijn

Al eerder wisselden de ziekenhuizen ambities en toekomstvisies uit, tijdens de eerste bijeenkomst, een jaar geleden. Het vraagt namelijk veel inzet om dit thema structureel in te bedden, volgens Joyce van der Haar, adviseur Kwaliteit en Veiligheid bij Deventer Ziekenhuis. ‘’We moeten patiënten met beperkte gezondheidsvaardigheden gezamenlijk meenemen in ons beleid. Het gaat namelijk om een grote groep patiënten. Elk ziekenhuis zou hierin dezelfde aanpak moeten hebben. Deze bijeenkomst helpt daar zeker bij. Hier kunnen we nieuwe ideeën uitwisselen en van elkaars kennis gebruik maken. In Deventer ziekenhuis werken we sinds 2018 aan dit onderwerp. We hebben al veel gedaan, zoals het opzetten van een stuurgroep laaggeletterdheid en een werkgroep beperkte gezondheidsvaardigheden. Ook werken we aan het opzetten van een digitale patiëntenreis. Wij proberen dit onderwerp binnen het hele ziekenhuis sterkt neer te zetten.’’

Joyce van der Haar van Deventer Ziekenhuis: ”Hier kunnen we nieuwe ideeën uitwisselen en van elkaars kennis gebruik maken.”

Nieuwe ideeën

Djoeke Hupkens, adviseur Kwaliteit en Veiligheid bij Medisch Spectrum Twente (MST), is enthousiast. ‘’HealthTech in Society heeft voor ons echt als vliegwiel gefungeerd; na de vorige bijeenkomst zijn wij hard aan de slag gegaan om dit thema in te bedden binnen MST. Wij zijn vanaf nul begonnen met het uitwerken van onze eigen visie. Laaggeletterdheid is een groot probleem in Twente. Onze communicatie moet daarom toegankelijk, eenvoudig en begrijpelijk zijn. Dankzij de vorige bijeenkomst en de kennisuitwisseling met andere ziekenhuizen hebben wij onder andere een kennisdag georganiseerd, taalambassadeurs ingezet en een projectgroep opgezet. Onze afspraakbrieven zijn korter en simpeler gemaakt en ook bij de bewegwijzering in het ziekenhuis pakken we dit thema op. Deze bijeenkomst helpt ons daarbij; hier doen we nieuwe ideeën op die we in het ziekenhuis kunnen inzetten.’’

Djoeke Hupkens van MST: ”Hier doen we nieuwe ideeën op die we in het ziekenhuis kunnen inzetten.’’

Kennisuitwisseling tussen de verschillende partners

Mystery visitors en taalambassadeurs

Vorig jaar werd duidelijk dat de verschillende ziekenhuizen nog verschillende stappen wilden zetten om dit thema beter in te bedden in het ziekenhuis. Tijdens een korte pitch vertellen de zes ziekenhuizen nu wat er het afgelopen jaar al is opgezet rondom bewustwording en concrete acties. Zo heeft ZGT, die zich onlangs heeft aangesloten als partner bij HealthTech in Society, al verschillende acties ondernomen om patiënten met beperkte gezondheidsvaardigheden goed te kunnen bedienen. Zo is bijvoorbeeld een trainingsprogramma en eigen escaperoom ontwikkeld, waarmee medewerkers op een laagdrempelige manier kunnen kennismaken met het thema. Deze escaperoom zal op een later moment ook te gebruiken zijn voor patiënten. Daarnaast hebben ‘mystery visitors’ het ziekenhuis bezocht om na te gaan welke verbeteringen nog mogelijk zijn. Bij de vernieuwbouw van het ziekenhuis zal rekening worden gehouden met mensen die moeite hebben met lezen, lage gezondheidsvaardigheden hebben en mensen die slechtziend of slechthorend zijn. En ook wordt er gewerkt aan de website, zodat deze beter aansluit bij de wensen van patiënten.

Toekomstige zorgprofessionals

HealthTech in Society werkt aan het geschikt en toegankelijk maken van technologische innovaties voor mensen in sociaal kwetsbare posities en het bevorderen van hun gezondheid en welzijn. Doel is om gezondheidsverschillen te verkleinen. ‘’Dankzij de samenwerking binnen HealthTech in Society kunnen bijvoorbeeld onderzoeksprojecten worden opgezet’’, vertellen Nicole Ketelaar en Karin Dijkstra. ‘’Samen kan het thema op die manier beter worden opgepakt. Daarnaast kunnen onze hogescholen Saxion en de Hanze de praktijkkennis meenemen in het onderwijs, zodat toekomstige zorgprofessionals beter leren omgaan met patiënten met beperkte gezondheidsvaardigheden.’’

Binnen het onderwijs van de twee hogescholen wordt daarom aandacht besteed aan gezondheidsvaardigheden. Helen Meijrink, van Saxion, en Miriam van Ittersum, van de Hanze, nemen de partners mee in de ontwikkelingen: ‘’Wij hebben specifiek onderwijs ontwikkeld voor dit thema. Het is belangrijk dat onze toekomstige zorgprofessionals worden opgeleid om goed om te gaan met patiënten die bijvoorbeeld moeite hebben met lezen of schrijven of op een andere manier beperkte gezondheidsvaardigheden hebben. Die bewustwording is van groot belang.’’

Korte lijnen

Het Martini Ziekenhuis, Nij Smellinghe en het UMCG vertellen over de projecten en onderzoeken die momenteel worden uitgevoerd, waarbij ook HealthTech in Society of studenten van de hogescholen zijn betrokken. Harm Ormel van het Martini Ziekenhuis: ‘’Door ons werk inzichtelijk te maken voor elkaar, kunnen de ziekenhuizen gebruik maken van elkaars kennis. Dankzij deze samenwerking ontstaan korte lijnen.’’

Joyce van der Haar van Deventer Ziekenhuis beaamt dit: ‘’Het heeft een meerwaarde dat we van elkaar kunnen leren. Hierdoor hoeven we niet elke keer het wiel opnieuw uit te vinden.’’

Geert van der Sluis van Nij Smellinghe

Effecten meten

Ook Nicole Ketelaar is als programmamanager van HealthTech in Society blij met de samenwerking. ‘’We hebben veel concrete ideeën gehoord en verbindingen kunnen leggen, zowel tussen de ziekenhuizen als met ons programma. Door ook onderzoek en onze studenten erbij te betrekken kunnen we de effecten van de verschillende initiatieven meten en monitoren. Deze samenwerking is daarom heel waardevol en zetten we graag door.’’

Djoeke Hupkens van MST sluit de volgende bijeenkomst weer graag aan: ‘’Het meetbaar maken van effecten en de borging van dit thema zijn belangrijk. Ik heb weer nieuwe inspiratie kunnen opdoen; met deze ideeën en kennis gaan we verder aan de slag.’’ Ook voor Rian Melenboer, projectleider bij ZGT, was de bijeenkomst met de verschillende ziekenhuizen interessant. ‘’Samen kunnen we namelijk veel meer bereiken dan alleen.’’