‘’Dankzij de inzet van e-health leren we onze patiënten beter kennen’’

In een reeks interviews laten we de samenwerkingspartijen van ‘HealthTech in Society’ aan het woord. In deze aflevering spreken we Boony Thio, kinderlongarts, Pamela Hartgerink, verpleegkundig specialist kindergeneeskunde en Mattiènne van der Kamp, technisch geneeskundige en Reggeborgh Research Fellow bij Medisch Spectrum Twente (MST). Op de poli kindergeneeskunde van MST wordt in toenemende mate e-health ingezet. Boony Thio: ‘’Mijn droom is dat iedereen die áán de zorg werkt, bijvoorbeeld als ontwikkelaar van zorgtechnologie, één middag per week in de zorg werkt om de patiënt écht te zien.’’

Dankzij e-health kan betere zorg worden geboden, aldus de drie zorgprofessionals van de afdeling kindergeneeskunde van MST. ‘’Wij zien in de praktijk enorme voordelen van de inzet van deze technologieën bij kinderen met astma. Zij maken thuis bijvoorbeeld gebruik van een longfunctie- of slimme medicatie-meter. Zo hebben wij veel meer en beter inzicht in hoe de astma in de thuissituatie verloopt. Daarnaast kunnen we sneller ingrijpen als dit verslechtert. In de uitkomsten van deze zorg zien we veel minder opnames en veel minder astmatische verslechtering. Uit onderzoek naar de inzet van e-health bij kinderastmazorg blijkt dat dit leidde tot een 80% bruto-reductie in medisch zorgverbruik, een 9% stijging in astmacontrole, een 25% stijging in zelfmanagement en een 20% verbetering van de therapietrouw.’’

Ook merken ze op de afdeling kindergeneeskunde van MST dat kinderen en hun ouders meer tevreden en gerustgesteld zijn door de inzet van deze technische hulpmiddelen. ‘’Het geeft veel vertrouwen om snel te kunnen schakelen met ons. Doordat ze weten dat ze de situatie ook zelf onder controle hebben, pakken zij de regie terug. Dit geeft ons als zorgprofessional ook vertrouwen; als wij zien dat iemand de klachten goed onder controle heeft, durven we de stap te nemen om medicatie af te bouwen. Terwijl je dit vroeger, in de oude situatie, niet zou aandurven.’’

”Kinderen en hun ouders zijn meer tevreden en gerustgesteld door de inzet van technische hulpmiddelen.”

Op welke manier zetten jullie e-health in bij jullie patiënten?

Mattiènne van der Kamp: ‘’Wij zetten de e-healthzorg voornamelijk in bij de kwetsbare patiënten. Dit zijn kinderen die vaak worden opgenomen of die veel spoedbezoeken hebben. Van deze doelgroep, die met de reguliere zorg al moeilijker aansluiting vindt, heeft ongeveer 25 procent moeite met het gebruik van e-health. Dat gaat om ongeveer 50 tot 100 van onze patiënten, op een totaal van 800-1000 patiënten. Onze patiënten krijgen vaak een longfunctiemeter en een meter om te tracken hoe ze hun medicatie gebruiken mee naar huis. Soms kan dit worden uitgebreid met andere meters om bijvoorbeeld de hartslag, activiteit of slaap te meten. Elke meter is met bluetooth verbonden aan een app op de telefoon. Daarnaast hebben wij zelf de Puffer-app ontwikkeld. Hiermee kunnen we patiënten op afstand monitoren.”

Pamela Hartgerink: ‘’Onze patiënten die gebruik maken van e-health kunnen dagelijks met ons chatten, bijvoorbeeld bij actieve klachten. Wij kijken op afstand mee met bijvoorbeeld de longfunctie van een kind en monitoren gegevens. Samen maken we daarna een plan of vragen we om aanvullende gegevens. Soms gaat het om hele simpele zaken, zoals de regelmatige inname van medicatie, een vaak voorkomende valkuil, of het dopje van een inhaler afhalen. Met behulp van de inzet van onze e-health kunnen we eerder en sneller ingrijpen als dat nodig is. Hierdoor kun je zorg sneller afschalen. Vroeger kwam deze patiënt tweemaal per jaar langs bij de kinderarts. Pas dan konden we zien hoe het met een patiënt gaat.’’

Op welke manier kan e-health bijdragen aan samenwerking met de patiënt?

Mattiènne van der Kamp: ‘’Door de inzet hiervan komen we dichter bij de patiënt. Omdat we met de patiënt communiceren op de momenten dat er daadwerkelijk klachten of vragen zijn. Op die manier heb je als zorgverlener een mooie ingang om samen met de kinderen en hun ouders te bekijken wat er aan de hand is, of alle middelen aanwezig zijn en om samen opzoek te gaan naar oplossingen.’’ Boony Thio vult aan: ‘’Wij merken dat we door de inzet van technologie onze patiënten beter leren kennen. Hierdoor hebben we beter inzicht in hun ‘struggles’ en in hun niveau.’’ Pamela Hartgerink: ‘’En we kunnen samen doelen stellen en afstemmen wat kinderen en hun ouders zelf willen bereiken rondom hun gezondheid en met de inzet van deze technologie.’’

Pamela Hartgerink, Boony Thio en Mattiènne van der Kamp (v.l.n.r.)

Waarom zijn jullie betrokken bij HealthTech in Society?

Boony Thio: ‘’Als zorgprofessionals word je er dagelijks mee geconfronteerd dat het lastig is om grip op álle patiënten te krijgen. Als dokter word je vrij technisch opgeleid. In de beperkte tijd die je per patiënt hebt, probeer je medisch juist te handelen. We merken dat we er niet altijd aan toekomen om te bespreken wat de prioriteiten van een patiënt zijn. En we overschatten een hele grote groep patiënten. We kennen allemaal de statistieken rondom bijvoorbeeld laaggeletterdheid. Ondanks dat we dit weten en ons hiervan bewust zijn, is het in de praktijk lastig om deze patiënten te identificeren. Mensen die laaggeletterd zijn, kunnen verbaal heel vaardig zijn en hun laaggeletterdheid goed verbloemen. Schaamte speelt hierbij ook een rol. Wij weten dan niet goed of zij alles tijdens een consult daadwerkelijk hebben begrepen en of ze de behandeling accepteren. Het is nodig om meer aan te sluiten op deze groep patiënten. Dit is iets waar het SPRONG programma veel aandacht aan besteedt.’’

Wat speelt er bij deze patiënten of gezinnen?

‘’De meeste behandelingen worden getest en gevalideerd omdat ze bij de meeste patiënten werken. Maar voor een minderheid, en dat is geen kleine groep, werkt deze werkwijze niet. Deze mensen hebben bijvoorbeeld meer aandacht of uitleg nodig. Onze uitdaging is om grip op deze groep te krijgen. Wij hebben oog voor die groep zogenaamde draaideurpatiënten. Het gaat niet alleen om mensen of gezinnen met een lagere sociaaleconomische status. Het kan ook gaan om kinderen die gewoon heel ernstig astma hebben. Het is vaak een combinatie van oorzaken die de problemen geeft.’’

Op welke manier draagt de inzet van e-health bij aan het terugdringen van gezondheidsverschillen?

‘’Dit draagt absoluut bij. Als de reguliere zorg niet goed landt of aansluit, bijvoorbeeld bij kinderen uit gezinnen met een lagere SES, lopen zij een enorme achterstand op. Denk aan kinderen die wakker liggen door het hoesten, waardoor zij minder goed kunnen opletten en meekomen op school. Dat heeft zeker invloed. De inzet van e-health zorgt er dan zeker voor dat we beter kunnen aansluiten op deze patiënt en kunnen zorgen voor de juiste en passende zorg.’’

”E-health draagt absoluut bij aan het terugdringen van gezondheidsverschillen.”

Wat zijn jullie doelen voor de toekomst rondom e-health in de zorg?

Mattiènne van der Kamp: ‘’We onderzoeken hoe we deze manier van zorg nog verder kunnen verbeteren om nog betere en passende zorg te kunnen bieden. Wat kunnen we bijvoorbeeld nog meer meten en monitoren en hoe kunnen we deze zorgtechnologie nog meer persoonsgericht inzetten? We zijn daarnaast bezig om deze vorm van zorg verder op te schalen en uit te breiden, waarbij we goed kijken voor welke patiënten dit relevant is en een toegevoegde waarde heeft. Dat willen we wetenschappelijk onderbouwen.’’

Waar lopen jullie in de praktijk tegenaan rondom de ontwikkeling van zorgtechnologie?

Boony Thio: ‘’Ik heb het idee dat mensen van kennisinstellingen of bedrijven niet altijd inzicht hebben in de daadwerkelijke ‘struggles’ van de patiënt of van de zorgprofessionals. Je kunt hier van alles over lezen of horen zeggen, maar ik nodig mensen graag uit om mee te lopen in de praktijk. Dan kun je beter begrijpen waarom het belangrijk is dat patiënten en zorgprofessionals in eerste instantie worden betrokken bij de ontwikkeling van nieuwe technologie. Dit gebeurt momenteel vaak pas later in het ontwikkeltraject.

Er werken steeds minder mensen in de zorg en steeds meer áán de zorg. Mijn droom is dat iedereen die áán de zorg werkt, als bijvoorbeeld ontwikkelaar rondom zorgtechnologie, één middag per week in de zorg werkt. Zodat hij of zij de patiënt waarvoor iets wordt ontwikkeld daadwerkelijk ziet. Dat is één van de redenen dat we betrokken zijn bij HealthTech in Society: om de brug te slaan tussen de zorgpraktijk en de wereld van de zorginnovatie. Het is belangrijk om betrokken te zijn en te laten zien waar we in de zorg tegenaan lopen.’’ Pamela Hartgerink: ‘’E-health moet namelijk ook passend en persoonsgericht zijn. Het is een nieuw zorgproduct dat goed moet aansluiten op een patiënt.’’

”E-health moet passend en persoonsgericht zijn.”

Zien jullie nog meer voordelen?

Mattiènne van der Kamp: ‘’Doordat wij nu minder opnames zien ten opzichte van andere ziekenhuizen, hebben we op de afdeling minder bedden nodig. Hierdoor kunnen we zorgprofessionals naar de poli halen en de zorg hier uitbreiden. Dit kan ook gaan om een verschuiving naar de eerste lijns-zorg, zoals fysiotherapeuten. Dat is de kracht van e-health; hierdoor kunnen we heel goed in kaart brengen wat het probleem is en bij welke zorgprofessional de patiënt het beste terecht kan voor optimale zorg.’’

Boony Thio: ‘’Ik werk al dertig jaar in de astmazorg en ken de oude situatie ook goed. Ik zie e-health echt als een versneller; hierdoor hebben we patiënten beter in beeld en weten we waar we bij individuele patiënten op moeten letten. We komen sneller tot de kern en krijgen sneller inzichten in oorzaken van ontregelingen en eventuele struikelblokken. Hierdoor kunnen wij sneller ingrijpen. Dankzij e-health werken we echt sámen met de kinderen en hun ouders aan hun gezondheid.’’